Başak Nur GÖKÇAM

Dünya kurak ve bir o kadar da sıcak günlerle mücadelesine devam ediyor. Küresel ısınma sebebiyle küresel çapta yaşanan kuraklık, dünyanın akciğerlerine de ciddi zararlar veriyor. Yapılan analizler, Almanya’daki Kara Orman’da bulunan ağaçların iklim değişikliği etkileri sebebiyle artık büyüyemediğini gösterdi.

Bunun nedeni de az yağış sebebiyle ortaya çıkan mevcut su dengesizlikleri. Freigburg Üniversitesi’de orman büyümesi profesörleri olan Prof. Dr. Hans-Peter Kahle ve Prof. Dr. Heinrich Spiecker, iklim ve iklim değişikliğinin Kara Orman’daki ağaçlar üzerindeki etkisine ilişkin Freuzun vadeli bir çalışma gerçekleştirdi.

Çalışmadan elde edilen bulguya göre ağaçların ölümü, iklim değişikliklerinin etkileri sebebiyle katlanarak arttı. Global Change Biology adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmada, 1953-2020 yılları arasındaki 68 yıllık süreci kapsayan bir zaman aralığı ele alınarak, Karaorman’daki kamu ormanlarının yaklaşık 250 bin hektarlık alanındaki tüm ağaçların yıllık ölümleri araştırıldı.

Eldeki veriler, mayıs ayından eylül ayına kadar iklimsel su dengesine ilişkin ikinci bir veri serisiyle karşılaştırarak analiz edildi. Çalışmada ayrıca böcek veya mantar istilası, atmosferik birikim, don veya kuraklık ve diğer nedenlerden dolayı ölen ağaçlarda da inceleme yapıldı.

Ağaç ölümleri 2019’da zirveye ulaştı

Yapılan kapsamlı araştırma sonucunda 68 yıllık değerlendirmelerden yola çıkılarak, 2019 yılındaki ağaç ölümlerinin, 1953-2017 yılları arasındaki ölümlerden 7 kat fazla olduğu ortaya çıktı.

Kara Orman’daki ağaç büyümesi ve ölüm oranlarına ilişkin yapılan incelemenin incelenen zaman aralığı açısından benzeri olmadığını belirten Prof. Dr. Hans-Peter Kahle, “İncelenen zaman aralığı, ısı ile kuraklığın etkilerinin niceliksel analizine olanak sağlar” dedi.

İklimsel su dengesine ilişkin 1881-2020 yıllarını kapsayan 140 yıllık zaman serisinin gösterdiği sürekli olan düşüş eğilimine ilişkin konuşan Prof. Dr. Heinrich Spiecker, “Bu analize aynı zamanda geçen yüzyılın sonunda ‘Orman Ölümü I’ olarak bilinen ağaç ölümleri de yansıyor.

Kara Orman’da bunun boyutu yalnızca hava koşulları ve buna bağlı ağaç kabuğu böceği istilasıyla açıklanabilir. Ancak o dönemde, sürdürülebilir yıllık büyümenin maksimum yüzde 12’si yok oldu, ancak son yıllarda aşırı kurak geçen yazlardan sonraki ölüm oranı, sürdürülebilir yıllık büyümenin yüzde 40’ına yükseldi” diye konuştu.

Sürdürülebilir büyüme nedir?

Sürdürülebilir büyüme, izin verilen yıllık sürdürülebilir kereste hasadının hesaplanmasında temel olarak kullanılan odunun yıllık ortalama büyümesinin toplamıdır. 2019’da ölüm oranı, 1953’ten 2017’ye kadar olan dönemdeki ortalama ölüm oranının yedi katını aşarak, zirveye ulaştı. Buna ilişkin konuşan Prof. Kahle, “Ayrıca dikkat çekici olan şey, tekrarlanan serin-nemli ve sıcak-kuru dönemlerin belirli bir düzenliliğidir. Geçmişte yaklaşık her on dört yılda bir. Ancak serin-nemli dönemlerin zayıfladığını, sıcak-kurak dönemlerin ise daha şiddetli hale geldiğini gözlemledik” dedi.